Sabiha Gökçen

Sabiha Gökçen, yalnızca Türk havacılığının değil, dünya kadın tarihinde de simgesel bir yere sahip öncü bir figürdür. 1913 yılında Bursa’da doğan Gökçen, Balkan Savaşları sırasında ailesini kaybetmiş, yetim kalmasının ardından 1925 yılında, Atatürk’ün Bursa ziyareti sırasında onun dikkatini çekmiş ve evlat edinilmiştir. Bu olay, yalnızca bireysel bir hayat hikâyesi değil, aynı zamanda Cumhuriyet ideallerinin somutlaşmış bir örneği olarak değerlendirilebilir. Atatürk’ün, bir yetim kıza devletin tüm imkânlarını sunarak onu eğitmesi ve kendi kızı gibi yetiştirmesi, Cumhuriyet’in fırsat eşitliği ve kadınların toplumsal rolünü güçlendirme iradesinin yansımasıdır.

Sabiha Gökçen, Türk kadınının yalnızca eğitimde, siyasette ya da toplumsal yaşamda değil, erkek egemen görülen alanlarda da varlık gösterebileceğini kanıtlamıştır. 1935 yılında Türkkuşu Sivil Havacılık Okulu’na katılmış, ardından Sovyetler Birliği’nde özel havacılık eğitimi alarak, teknik ve askeri düzeyde yetkinliğe ulaşmıştır. Bu eğitimin ardından Eskişehir Hava Okulu’nda askeri pilotluk brövesi almış, böylece dünyanın ilk kadın savaş pilotu unvanını kazanmıştır.

1937 yılında Dersim Harekâtı sırasında aktif görev alarak, Türk Silahlı Kuvvetleri bünyesinde fiilen hava harekâtına katılmıştır. Bu durum, onun sadece sembolik bir figür değil, bizzat Cumhuriyet'in savunusuna omuz vermiş bir asker olduğunu ortaya koyar. Gökçen’in bu süreçteki görevi, modern devletin otoritesini tesis etme çabalarının ve ülke bütünlüğünü sağlama politikasının bir parçasıdır.

Atatürk’ün teşvikiyle çıktığı bu yolculukta Sabiha Gökçen, kadınların toplumda eşit yurttaşlar olarak var olabileceğini fiilen göstermiştir. Onun varlığı, Cumhuriyet’in kadın kimliğiyle verdiği devrimsel mücadelenin en görünür örneklerinden biridir. 1938 yılında, Atatürk'ün vefatının hemen ardından havacılık faaliyetlerine devam etmiş, eğitimci ve temsilci kimliğiyle de Türkiye’yi yurtdışında temsil etmiştir.

1981 yılında Türk Hava Kurumu tarafından adına kurulan Sabiha Gökçen Uçuş Okulu, onun mirasının devamlılığını sağlamakla birlikte, kadınların havacılıktaki yerini güçlendirme çabasının da sembolüdür. 2001 yılında vefat eden Gökçen’in ismi, İstanbul’daki ikinci uluslararası havalimanına verilerek yaşatılmaktadır.

Sabiha Gökçen, bir kişi olmanın ötesinde, bir ilkenin; kadınların Cumhuriyet’le kazandığı eşit yurttaşlık hakkının ve Atatürk devrimlerinin somut bir temsilcisidir. Onun hikâyesi, Cumhuriyet’in “ferdi kaderiyle değil, milletin idealiyle yoğrulmuş bir nesil” yetiştirme arzusunun başarıya ulaşmış örneklerinden biridir.