Hocalı Katliamı

26 Şubat 1992 tarihinde Azerbaycan’ın Dağlık Karabağ bölgesindeki Hocalı kasabasında yaşanan Hocalı Katliamı, modern dönem savaş suçları ve insanlık dışı eylemler bağlamında uluslararası kamuoyunun hafızasına kazınmış trajik bir olaydır. Ermenistan Silahlı Kuvvetleri ile onlara destek veren Sovyet 366. Motorize Alayı’na bağlı birliklerin gerçekleştirdiği bu saldırıda, kadın, çocuk ve yaşlılar dahil olmak üzere 600'den fazla Azerbaycanlı sivil acımasızca katledilmiştir. Katliam, sivillere yönelik bilinçli ve sistematik şiddet içeriğiyle, uluslararası hukuk normlarına açıkça aykırı bir insanlık suçu niteliği taşımaktadır.

Hocalı, o dönemde Karabağ'daki stratejik konumu nedeniyle yoğun askeri ve siyasi baskıya maruz kalmaktaydı. Ermeni güçlerinin Hocalı’yı hedef almasının temel nedenlerinden biri, kasabanın coğrafi olarak Hankendi ile diğer Karabağ şehirleri arasındaki ulaşım yolları üzerinde yer almasıydı. 25 Şubat’ı 26 Şubat’a bağlayan gece gerçekleşen saldırı sonucunda sadece can kayıpları değil, aynı zamanda büyük çaplı göç ve travma da yaşanmıştır. Katliamdan sağ kurtulanların tanıklıkları, olayın boyutlarını ortaya koyan temel veri kaynakları arasında yer almaktadır.

Uluslararası toplumun bu insanlık dramına dair tepkisi ise oldukça sınırlı kalmıştır. Türkiye, Hocalı Katliamı’nı tanıyan ilk ülkelerden biri olmuş; bu olayın Ermeni güçlerince işlenmiş organize bir soykırım teşebbüsü olduğunu çeşitli uluslararası platformlarda dile getirmiştir. Benzer şekilde, Türk dünyası ülkeleri ile bazı İslam İşbirliği Teşkilatı üyesi ülkeler de katliamı tanımış ve kınamıştır.

Hocalı Katliamı, yalnızca Azerbaycan'ın değil, aynı zamanda tüm Türk dünyasının kolektif hafızasında derin bir yara olarak yerini almıştır. Bu olay, etnik temizlik ve insan hakları ihlallerinin vahim sonuçlarını hatırlatmakta; uluslararası hukukun ve adalet mekanizmalarının bu tür suçlara karşı daha etkin işletilmesi gerekliliğini ortaya koymaktadır.