Erzurum Kongresi
ANSIKLOPEDI
4/19/20251 min read
30 Ekim 1918'de imzalanan Mondros Mütarekesi sonrası, Erzurum'da da millî direniş hareketleri başlamıştır. Doğu Anadolu'nun Ermenilere verilme ihtimali halkı tedirgin etmiş ve bu durum Vilâyât-ı Şarkiyye Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti'nin kurulmasına yol açmıştır. Erzurum şubesi 3 Mart 1919'da açılmış, Albayrak gazetesi cemiyetin sesi olmuştur.
Kazım Karabekir Paşa'nın 3 Mayıs'ta Erzurum’a gelişiyle direniş hareketi güçlenmiştir. Mustafa Kemal Paşa da Anadolu'ya geçip 8 Temmuz 1919'da askerlikten istifa ederek millî mücadelenin sivil lideri olmuştur.
23 Temmuz 1919'da toplanan Erzurum Kongresi’nde Mustafa Kemal başkan seçilmiş, millî egemenlik, vatan bütünlüğü ve Ermeni devleti kurulmasına karşı çıkılması gibi kararlar alınmıştır. Osmanlı Hükûmeti'nin bölgeyi terk etmesi hâlinde geçici yönetim oluşturulması benimsenmiştir.
Kongre, manda yönetimini reddetmiş, yalnızca teknik yardıma açık olunacağını belirtmiştir. Mustafa Kemal’in başkanlığında Heyet-i Temsiliye kurulmuş, cemiyetin adı Şarkî Anadolu Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti olmuştur.
Erzurum Kongresi, Millî Mücadele'nin temel taşlarından biri olmuş, Mustafa Kemal’e liderlik yolunu açmış ve Cumhuriyet’e giden sürecin ilk adımlarından biri olmuştur.