Çiftçiyi Topraklandırma Kanunu

Çiftçiyi Topraklandırma Kanunu, Türkiye Cumhuriyeti'nin sosyal adalet ve ekonomik kalkınma hedefleri doğrultusunda çıkardığı en önemli yasal düzenlemelerden biridir. 17 Temmuz 1945 tarihinde kabul edilen bu yasa, Türkiye'de toprak reformu yoluyla üretim ilişkilerini dönüştürmeyi ve kırsal alandaki büyük mülkiyet eşitsizliklerini gidermeyi amaçlamıştır.

Kanunun temel hedefi, topraksız ya da yetersiz toprağa sahip köylüleri toprak sahibi yaparak hem üretimi artırmak hem de kırsal alanda sosyal yapıyı daha adil hale getirmekti. Bu amaç doğrultusunda, devlete ait toprakların yanı sıra özel mülkiyet sınırları da belirlenerek, büyük toprak sahiplerinin fazlalık arazilerinin kamulaştırılması öngörülüyordu.

Ancak bu devrim niteliğindeki girişim, 1940'lı yılların sonlarında güçlenen büyük toprak sahiplerinin siyasi direnciyle karşılaştı. Yasa, özellikle çok partili hayata geçiş sürecinde Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) içinde dahi ciddi tartışmalara neden oldu. Bu tartışmalar, 1946 seçimleri ve sonrasında Demokrat Parti'nin yükselişiyle birlikte yasadan fiilen geri adım atılmasına yol açtı. Uygulamada karşılaşılan bürokratik engeller ve siyasal irade eksikliği, kanunun tam anlamıyla hayata geçirilmesini engelledi.

Bununla birlikte, Çiftçiyi Topraklandırma Kanunu, Türkiye tarım tarihinin en önemli yapısal reform girişimlerinden biri olarak kabul edilir. Kanun, "her çiftçi ailesine yetecek kadar toprak" anlayışıyla, Atatürk’ün Halkçılık ve Devletçilik ilkeleri doğrultusunda kırsal kesimde bir kalkınma vizyonu ortaya koymuştur.

Bugün bile tarım politikaları ve toprak reformu tartışmalarında bu yasa, tarihsel bir referans noktası olmayı sürdürmektedir. Sosyal adaletin, ekonomik kalkınmanın ve köylü haklarının temeli olarak görülen bu girişim, Cumhuriyet’in eşit yurttaşlık ve üreticiye destek ilkelerinin hukuki bir yansımasıdır.