Cevat Abbas Gürer

Cevat Abbas Gürer, 1887’de Osmanlı’nın Niş kentinde doğdu. Askerî eğitimini Üsküp, Manastır ve Manastır Harp Okulu’nda tamamladı. Daha öğrenciyken İttihat ve Terakki’ye katıldı. Subay olarak görev yaptığı yıllarda Balkanlar’da eşkıya takibi ve Trablusgarp Savaşı sırasında Selanik Körfezi’nin korunması gibi görevlerde bulundu.

1911’de Atatürk’le ilk kez Selanik’te tanıştı. Ancak bu tanışıklık gerçek bir dostluğa, savaş meydanlarında, cephelerde omuz omuza gelişen bir yoldaşlığa dönüştü. I. Dünya Savaşı’nda Çanakkale, Diyarbakır, Bitlis ve Halep cephelerinde Atatürk’ün yaveri olarak görev yaptı. Almanya seyahatinde de Mustafa Kemal’in yanındaydı ve birçok uluslararası temasta yer aldı.

Mondros Mütarekesi’nden sonra Atatürk’le birlikte İstanbul’a döndü. 13 Kasım 1918’de, işgal kuvvetlerinin donanması Boğaz’a demirlediğinde, Atatürk’ün “Geldikleri gibi giderler” sözünü ilk duyanlardan biri oydu. Aynı zamanda, Atatürk’ün Samsun’a çıkış sürecinde perde arkasında önemli bir rol oynadı. Anadolu’ya geçerek Erzurum ve Sivas kongrelerinde görev aldı, Heyet-i Temsiliye’nin başkâtipliğini yürüttü.

1920’de Bolu milletvekili seçildi. Yozgat İsyanı’nın bastırılmasında kurduğu süvari alayıyla etkin rol oynadı. Aynı yıl Ankara Hükûmeti tarafından Bulgaristan temsilcisi olarak görevlendirildi; Trakya’daki direnişi örgütlemeye çalıştı, Millî Mücadele lehine uluslararası kamuoyu oluşturmaya çalıştı.

Savaş sonrası TBMM’de birçok kez milletvekilliği yaptı. Atatürk’e en yakın isimlerden biri olarak hem siyasette hem de kurumsallaşma sürecinde önemli görevler üstlendi. Türk Tayyare Cemiyeti’nin (THK) kurucusudur ve Türkiye’de sivil havacılığın öncülerindendir. Aynı zamanda İş Bankası’nın kuruluşunda görev aldı, yıllarca idare meclisi üyeliği yaptı.

1939’da siyasetten çekildi. 4 Temmuz 1943’te Yalova’da vefat etti. Atatürk’ün 24 yıl boyunca en güvendiği isimlerden biri olan Cevat Abbas Gürer, sadece bir yaver değil, bir yol arkadaşı, bir dava adamı ve cumhuriyetin arka plandaki mimarlarından biri olarak tarihe geçti. Fransızca ve Bulgarca bilen Gürer, anılarını ve tanıklıklarını kitaplaştırarak geleceğe aktardı. Vefatından sonra torunu Turgut Gürer, onun hatıralarını “Atatürk’ün Yaveri Cevat Abbas Gürer” adlı eserde topladı.